Oud Soesterberg

De wieg van ’s werelds grootste circus stond in Soesterberg

DIK TOP

Geboren 21 januari 1940

Soesterberg

Auteur van o.a. de volgende boeken,

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

 -SOESTERBERG ONS DORP

Zijn achtergrond en jonge jaren

Toni Boltini werd op 22 februari 1920 geboren in Woensel, gemeente Eindhoven. Zijn echte naam was Wilhelmus Marinus Anthonius Akkerman. Zijn achternaam was de meisjesnaam van zijn grootmoeder van vaders zijde. Hij stamde uit een artiesten/variété-familie. Zijn overgrootvader, grootvader en vader waren in deze branche werkzaam. 

Zijn voornaam werd ook vaak geschreven als Tony, Antoni en Anthony.

Toni’s overgrootvader Johan Bolten nam de artiestennaam Boltini aan en begon in 1850 in Belfeld in Limburg op te treden als artiest met een reizend gezelschap. Zijn zoon, Toni’s opa Johannes Andreas Wilhelmus Bolten werd geboren in 1862 in Duitsland net over de grens. (overleden 1920) Ook hij was werkzaam in de variété-wereld. Hij trouwde met de in 1866 geboren Gesina Akkerman. Hun zoon Johannes Hendricus Gerardus Bolten, die in Den Haag ter wereld kwam in 1892 ging eveneens in het vak. Hij begon in 1917 in Treebeek (bij Hoensbroek) zijn eigen ‘Paaschkermis’ te organiseren. Dat werd een blijvertje. Reeds in 1920 gaven allerlei kranten berichten over de bekende goochelaar Boltini. 

Deze Johannes Bolten trouwde in 1918 met Johanna Borgert. Ze kregen een hele serie kinderen. De oudste was Willy (1919), Toni nummer twee (1920) en Johnny nummer 3 (1921). Daarna kwamen er ook dochters. 

In de jaren ’30 trad het variété theater/alias circus van Joh. Boltini overal in het land op. Zo schreef de Nieuwe Tilburgsche Courant op 28 augustus 1930: <Boltini is bij het publiek gewild, want steeds wordt zijn program gevuld met eerste klas artiesten. De acrobatiek verdient dan ook vermeld, doch eveneens de nummers met gedresseerde duiven, honden, paarden enz.>

Geen lang even beschoren

DIK TOP

Geboren 21 januari 1940

Soesterberg

Auteur van o.a. de volgende boeken,

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

 -SOESTERBERG ONS DORP

Dit weggetje, niet meer dan ongeveer tweehonderd meter van Café Restaurant ’t Zwaantje – nu The Oriental Swan – dus bijna in het centrum van Soesterberg, bestond nog geen dertig jaar en er stonden slechts zeven woningen, de nummers 1 tot en met 13. Waarom dan aandacht voor dit onbeduidende weggetje dat zo snel van de kaart verdween? Dit zal bij het lezen duidelijk worden.

De Sportweg was aanvankelijk een landweggetje met een lengte van rond de 150 meter, tegenover villa Egghermonde aan de Amersfoortschestraat (nu Banningstraat), met aan de linker kant een tamelijk brede ‘wal’ van hoge struiken, meest eiken. Daarom stond er aan deze kant geen enkel huis en hadden de woningen aan de andere kant allemaal een oneven nummer.

De naam Sportweg moet zijn gegeven wegens het veldje tussen dit van oorsprong karrenpad en de villa Heidewijck van de rijke Amsterdamse familie Pichot (vanaf kort na de oorlog de woning van huisdokter Splinter). Op dit terrein werd mogelijk al in 1916 gevoetbald door ‘aviateurs’ van de Luchtvaart Afdeling. (noot)    

Dit stukje heide diende in de jaren voor de oorlog als evenemententerrein. Er was meerdere keren een lunapark ofwel kermis die een aantal dagen bleef staan, zowel in 1927 als in 1928. Het hoogtepunt hiervan was wel de HINTOS in augustus 1933  

SOESTERBERGSE IJSFABRIKANTEN 

EN LEVERANCIERS

DIK TOP

Geboren 21 januari 1940

Soesterberg

Auteur van o.a. de volgende boeken,

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

 -SOESTERBERG ONS DORP

Hoe maakte men consumptie-ijs zonder elektrische koelkast?

Wie vraagt zich af hoe die lekkere ijsjes konden worden gemaakt middenin de warme zomers? Het grappige is dat sommige mensen een koelkast nu nog ‘ijskast’ noemen. Dit woord wordt nog gebruikt voor iets dat al lang niet meer bestaat. Een ijskast was een geïsoleerde kast of kist waarin brokken natuurijs werden gelegd die de temperatuur laag hielden. Met behulp van natuurijs werd ook ijs om te consumeren gemaakt. Waar kwam dit bevroren water in de zomer vandaan?

In eerste instantie, reeds in de negentiende eeuw uit Scandinavië, met name uit Noorwegen. In de fjorden in het zuiden met brak water werden vanaf februari grote stukken van 2x2x2 voet met de hand uitgezaagd. Deze werden vervoerd naar enorm grote loodsen met ongeveer een meter dikke wanden die waren opgevuld met stro. Hier bleven ze ‘goed’ tot diep in de zomer. Noorwegen was de grootste leverancier met 500.000 ton in het topjaar 1898.                                Met schepen werden deze blokken vervoerd naar landen in West-Europa. Daar werden ze gezaagd tot staven ven ongeveer 20×20 cm en vervolgens getransporteerd naar hotels, consumptie-ijsfabrikanten en iedereen die een ijskast had.

Reeds in de jaren ’30 kwamen er fabrieken die ijsstaven van ongeveer een meter lang maakten. Deze werden nog geleverd tot begin jaren ’50. In Soesterberg was het melk- en brandstoffenhandelaar Herman Vos die ze met zijn kolenauto afleverde bij onder meer ’t Zwaantje en ijsproducent Has Wijman.

DE IJSVOGEL

Evert Wijman (1856-1938) was getrouwd met J. Knoops. Zij hadden al in 1910 toen Verwey & Lugard op de hei achter hun woning begonnen met vliegdemonstraties, een café bij de bocht in de straat naar Soest. Daar was een van de ingangen naar het vliegterrein.

Hun adres was omstreeks 1915 Soesterstraatweg Z.Z. 14. Wanneer Wijman zijn horecabedrijfje de naam Café Sport gaf is niet duidelijk. De naam was in ieder geval in gebruik in 1922. Het echtpaar had twee zoons, Pieter (Piet), geboren op 6 september 1905, en de jongere Johannes (Has).                                                                                                                       

DIK TOP

Geboren 21 januari 1940

Soesterberg

Auteur van o.a. de volgendeboeken,

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

 -SOESTERBERG ONS DORP

Bauleitung

In de loop van de bezettingsjaren 1940 tot aan 1944 werden in Soesterberg diverse woningen of delen ervan op bevel van de Duitsers afgebroken. De beslissingen hiertoe werden waarschijnlijk allemaal genomen op de Bauleitung. Op dit technische kantoor waren behalve Baurat Eymael en zijn assistent Tewes enige architecten werkzaam die alle plannen uitbroedden voor de Fliegerhost en de omgeving, zoals de plaatsing van geschuttorens van de Flak, de bouw van bunkers en het aanleggen van startbanen. Architect Hanns Schiffers uit Berlijn werd belast met het ontwerpen van het Wehrmachtsheim. De Bauleitung was aanvankelijk gevestigd op Hertenlaan 3 en Potterlaan 3. Wegens plaatsgebrek werden de kantoren hiervan voorjaar 1941 verhuisd naar de villa Huize Terwege op Amersfoortscheweg 17 in Bosch en Duin.   

Obstakels voor de bommenwerpers van de Luftwaffe

1 december 1889 Rhenen – 29 maart 1972 Soesterberg

belastingcommies vanaf 1914

DIK TOP

Geboren 21 januari 1940

Soesterberg

Auteur van o.a. de volgendeboeken,

 -SOESTERBERG ONS DORP

-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

mocht u aanvullingen of verbeteringen hebben voor dit artikel dan kunt u dat mailen naar info@oudsoesterberg.nl

Jelis Baars was een man die evenals slager Jaap Nooder in Soesterberg voortdurend in het openbaar actief was. Anders dan Nooder niet in de politiek, maar meer op het humanitaire vlak, zoals bij verenigingen en openbare instellingen, en waarschijnlijk in al deze posities onbezoldigd. Een man die door iedereen zeer werd gerespecteerd en tot in zijn laatste jaren in hoog aanzien stond. Niet zo vreemd dat hij, gezien zijn beroep, in allerlei besturen, commissies en comités meestal fungeerde als penningmeester.

                      * * * * *

Bericht in De Soester van 3 juni 1922: «De heer Griffioen, commies 2de kl. bij ‘s Rijks Belastingen te Soesterberg is als zodanig overgeplaatst naar de gemeente Wernhout [N.B.]. In zijn plaats is de heer J. Baars, commies 1ste kl. bij ‘s Rijks Belastingen van Wernhout overgeplaatst naar Soesterberg.» 

Baars was 32 jaar oud toen hij zich in Soesterberg vestigde. Hij en zijn vrouw C. Aartsen hadden al zoon Hendrik Jan die op 17 januari 1920 in Rijsbergen (onder Breda) was geboren. In Soesterberg kregen ze op 28 april 1923 zoon Adrianus (Arie) Marinus Johannes (noot 1).

In 1924 woonde het gezin op Kampstraat 16. Juist in deze tijd werd de naam gewijzigd in Kampweg, maar straat bleef nog lang naast weg in gebruik. 

DIK TOP

GEBOREN 21 JANUARI 1940

SOESTERBERG

Auteur van o.a. de volgende boeken,

 -SOESTERBERG ONS DORP

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

mocht u aanvullingen of verbeteringen hebben voor dit artikel dan kunt u dat mailen naar info@oudsoesterberg.nl

SOESTER NATUURBAD

Wat er aan vooraf ging

Wegens voortdurende klachten van de buren in de omgeving, werd eind 1928 besloten om het gemeentelijke woonwagenkamp achter De Birkt, aan de Hofslottersteeg (dat daar sinds 1924 was) te verplaatsen. Eerst was er sprake van het te vestigen bij de buurtschap Koudhoorn, niet ver van de spoorlijn Utrecht-Baarn. De bewoners daar en grondeigenaar Insinger hadden daar sterke bezwaren tegen. Insinger dreigde zelfs zijn bos voor publiek af te sluiten. Als gevolg daarvan werd het nieuwe alternatief het terrein even ten westen van het pompstation van de Utrechtsche Waterleiding aan de toenmalige Banningstraat. Daar kwamen ook heel veel protesten tegen, onder meer van de VVV Soesterbergsch Bloei. Men achtte dat het vooral zeer nadelig zou uitpakken voor het vakantiekamp Zomers Buiten aan de De Beaufortlaan, voor Sanatorium Zonnegloren en mogelijk zelfs voor de Willem Arntzhoeve in Den Dolder. Maar de verhuizing naar Soestduinen ging door. Reeds in het voorjaar van 1929 waren gemeentewerkers bezig om het terrein in orde te maken. De kosten waren f 1400,-.

DIK TOP

GEBOREN 21 JANUARI 1940

SOESTERBERG

Auteur van o.a. de volgende boeken,

-SOESTERBERG ONS DORP

-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG

mocht u aanvullingen of verbeteringen hebben voor dit artikel dan kunt u dat mailen naar info@oudsoesterberg.nl

Tot aan 1940

Eind jaren ’30, kort voordat de oorlog uitbrak, was er in ons dorp met ongeveer 3000 inwoners een beduidend aantal middenstanders, van wie er ongeveer 33 een winkel hadden waar je persoonlijk bij een ‘toonbank’ werd bediend. Op de Rademakerstraat waren er 20 gevestigd, o.a. van Angeren bakker, van Leeuwen boekhandel, Haars kapper, Manschot kruidenierswinkel. Vanaf de Kampweg richting Amersfoort waren er ook 3 daarnaast ook nog 2 in Ons Belang, Ouwerkerk bakker, Vark kruidenierszaak. De overige ongeveer 13 winkels vond de winkelende huisvrouw op andere straten.

Dik Top

GEBOREN 21 JANUARI 1940

SOESTERBERG

Auteur van o.a. de volgende boeken,

 -SOESTERBERG ONS DORP

 -SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU

 -EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG 

mocht u aanvullingen of verbeteringen hebben voor dit artikel dan kunt u dat mailen naar info@oudsoesterberg.nl

ZANDAFGRAVINGEN eensbeduidend met VUILNIS STORTPLAATSEN

In deze tijd zullen de meesten van ons verwonderd zijn dat nog in de jaren ’90 (van de vorige eeuw) – en mogelijk zelfs nog daarna – in Soesterberg op grote schaal vuilnis werd gestort in het ene na het andere ‘zandgat’. Was de kuil bijna tot de rand gevuld, dan was de politiek «Zand er over» en dacht men «Weg is weg.» Nu hebben wij daar gelukkig een totaal andere mening over.

In en rond Soesterberg is op zoveel plaatsen zand gewonnen dat het niet eenvoudig is alles op een rij te zetten.

De website www.oudsoesterberg.nl krijgt regelmatig verzoeken uit het buitenland van mensen die op zoek zijn naar hun roots. Dit betreft dan meestal mensen die ooit in Soesterberg geboren zijn of ooit gewoond hebben en op zeker moment zijn geëmigreerd naar alle uithoeken van de wereld zoals Australië, Zuid Afrika, Canada en Amerika. Dit keer kwam er een verzoek vanuit Amerika van dhr C.E. Belknap, de heer Belknap is op zoek naar de roots van zijn moeder mevrouw Cornelia Maria Margaretha Waltmann geboren in Soesterberg 1933, Cornelia Waltmann was de dochter van Nicolaas en Cornelia Waltmann. Nicolaas Waltmann was de eigenaar van Huis ten Halve van 1930 tot 1947, het pand werd verkocht aan een Katholieke Militaire Vereniging en werd een militair tehuis.