De familie van Steijn-Dorrepaal – De familie Tetrode-Van Gildemeester
Boerenhofstede Bloemheuvel
Op de locatie van Egghermonde stond aanvankelijk een oude boerderij met de naam Bloemheuvel. Deze moet al voor 1800 zijn gebouwd. Uit een advertentie van 1854 blijkt dat op het landgoed Bloemheuvel toen een ‘koffijhuis’ was gevestigd, met een paardenstal die ruimte bood aan 250 paarden.
In Huis ten Halve was een publieke verkoping van <de vanouds bekende Boerenhofstede Bloemheuvel> op 22 december 1864. Groot 29 Bunders 87 Roeden 50 ellen. Kadastraal Sectie E nrs. 56 tot en met 69. Niet vermeld wie de nieuwe eigenaar werd, maar in 1867 werd de ‘vroegere uitspanning’ gekocht door houthandelaar Frans (van) Wijnen.
In een advertentie van 22 december 1874 van een verkoping op Wallenberg te Zeist werd vermeld dat op “De Bloemheuvel” te Soesterberg op 7 januari 1875 een eikenwal te koop was.
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
Dik Top
Auteur van o.a. de volgende boeken,
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
-SOESTERBERG ONS DORP
In 1885 werd de hoeve kennelijk verbouwd of opnieuw gebouwd na een brand. De Gooi & Eemlander van 20 maart 1886 had namelijk dit bericht. <De hoeve ‘Bloemheuvel’ te Soesterberg bij Zeist, voor een jaar nieuw gebouwd, toebehorende aan T. Wijnen, en bewoond door E. Tammer, is met een groot gedeelte van den inboedel een prooi der vlammen geworden. De oorzaak is onbekend. Al het vee werd gered, alleen een hond kwam in de vlammen om. Aan blusschen viel niet re denken.>
Soesterberg had sinds maart 1927 een muziekvereniging, het R.K. Fanfarekorps St. Joseph. Daarnaast was sinds ongeveer 1918 bij de Luchtvaart Afdeling een korps onder de naam ‘Avia’. Dit ensemble trad dikwijls in het dorp op en was nog in 1932 actief. Daarna is er niets meer over te vinden.
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
Dik Top
Auteur van o.a. de volgende boeken,
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
-SOESTERBERG ONS DORP
In de Zeister Courant van 9 oktober 1935 konden de Soesterbergers lezen dat er werd gewerkt aan een neutraal alternatief voor het rooms katholieke muziekkorps. De krant berichtte:
<Door het voorlopig comitee tot het oprichten van een muziekvereniging op neutralen grondslag werd jl. Vrijdagavond in Café ’t Centrum alhier een openbare vergadering belegd. Er waren reeds een 30 tal instrumenten en een grote collectie muziek. De naam zal zijn: ’Soesterbergsche Harmonie.’ Er zijn al 31 leden, onder wie tal van geoefenden. Door de heer Reinsma werd namens St. Joseph de nieuwe vereniging gefeliciteerd.>
De Soester Courant van 11 oktober had een gelijkluidend bericht, met nog wat meer details. Hierin werd vermeld dat de vergadering plaats had in Café ‘t Centrum. Onder de aangemelde leden bevonden zich enige oud-leden van Avia, de voormalige muziekvereniging van de militaire luchtvaart. Voorzitter werd Van de Poel en bestuursleden waren Van de Kamp, Van Laar, G. Mulder en Pastunink. Volgens de krant werd groenteboer Dirk E. Poortinga als directeur gekozen. Dit zal een drukfout of een misverstand zijn geweest, want Poortinga werd de dirigent van het ensemble (zie onder). Directeur werd H. van Luijn (Den Dolder).
De vereniging kwam in de loop van 1936 op gang, dankzij hulp van de Luchtvaart Afdeling. De instrumenten konden namelijk voor een billijke prijs worden gehuurd van de cantine-commissie.
Vooral dankzij de verdiensten van de Friese groenteboer/dirigent Poortinga konden nu ook diegenen die geen lid van de R.K kerk waren in verenigingsverband muziek ten gehore brengen. De mannen van St. Joseph tooiden zich met zwarte petten.
Het Fanfare korps St. Joseph met dirigent J. Wakelkamp in het midden. Rechts van hem met snor Jan Lensink en daar naast Arie Burghout. Jan Gijtenbeek middelste rij rechts.
Of de reden was dat de leden van het nieuwe korps daar maximaal tegen wilden afsteken is niet bekend. In ieder geval kozen zij voor witte hoofddeksels. Dankzij de bezielende leiding van Poortinga kwamen deze muzikanten al spoedig op een zeer respectabel niveau.
Een van de eerste officiële optredens was vermoedelijk tijdens de Oranjefeesten op 29 en 31 augustus (Koninginnedag) 1936. Op maandag 14 december traden ze weer aan.
Een van de eerste openbare optredens van het neutrale korps. Achter vlnr 4 Cees Pastunink, 11 Willem Westra. Midden vlnr 6 dirigent Poortinga.
In verband met het huwelijk van prinses Juliana en prins Bernhard op 7 januari 1937 was het een week lang feest. Op maandag 4 januari 1937 gaf de Harmonie een concert in Huis ten Halve. Daarbij trad ook de gymnastiekvereniging AGAVS op. Het prinselijk paar werd in april 1937 ingehaald in Soest. Het was feest van 15 tot en met zaterdag de 17de. Die avond werd het feest besloten met een fakkeloptocht die ging van de Heideweg tot aan de Koninginnelaan. De drie korpsen Soester Harmonie P.V.O., St. Joseph en de Soesterbergsche Harmonie namen deel. In dezelfde week vierde St. Joseph het 10-jarig bestaan. Bij de receptie in ’t Zwaantje werd de fanfare gefeliciteerd door vertegenwoordigers van hun juigdige concurrent, de Soesterbergsche Harmonie.
Tijdens een concours in Baarn op 29 juni dit jaar t.g.v. de verjaardag van prins Bernhard behaalde de Soesterbergsche Harmonie drie tweede prijzen in de tweede afdeling.
De Harmonie bijna voltallig juni 1938 in Baarn. Achter: Geurt Dusschoten, Van Appeldoorn, Cees Pastunink, Wim van Vark, … ?
Daarvoor: A. Mulder, voorzitter Oranje Vereniging, Andries van der Bij, Jan de Jager, Joop Brouwer, Willem Westra, Chr. Tabbert, …?, Wim Haremans, Klein.
Zittend: Steltman(?), Van de Kamp, Van Oosten(?), Hendrik Pastunink, dirigent Dirk Poortinga, G. van Luijn sr., Van de Poel, Van Laar.
Op de grond: Romijn(?), Van de Kamp jr. 1, Jan Goor, Van Luijn jr., Van de Kamp jr. 2, Tjeerd de Vries, Johan Stasse.
Andries Stemerding die in de oorlog werd gefusilleerd was ook lid.
Op 28 juli werd het tweede zomerconcert gegeven. Hieraan namen de Soesterbergsche Harmonie deel o.l.v. D. E. Poortinga en de R.K. zangvereniging Caecilia o.l.v. A. E. Wegman.
De nieuwe burgemeester mr. W.A.L. Visser werd op de ochtend van 3 augustus in Soesterberg ingehaald. De feestoptocht trok door het dorp, voorafgegaan door de lokale muziekkorpsen. Daarna werd de gast toegezongen door de schoolkinderen. Om 11 uur kwam de stoet in Soestduinen aan en trok verder naar Soest.
Het seizoen van de zomerconcerten in Soesterberg werd op 2 september besloten met een vierde concert. De muziek werd voortgebracht door de Soesterbergsche Harmonie en het Soesterbergsch Mannenkoor. De krant vermeldde niet op welke locatie dit plaatsvond.
Op 15 september werd de burgemeester om kwart voor 7 afgehaald bij Café Sport door de Soesterbergsche Harmonie. Daar vandaan werd hij naar Huis ten Halve begeleid. De Soesterbergse verenigingen waren aldaar opgesteld met hun vaandels en vlaggen. In de zaal van Huis ten Halve gaf de burgemeester een receptie om de inwoners met hem te laten kennismaken. Het R.K. Jeugdorkest van G. Rooda gaf er een concert.
In 1938 werd op donderdag 6 januari in Huis ten Halve voor een volle zaal de jaarlijkse feestavond gevierd met een concert. Onder leiding van Poortinga werden o.m. de mars ‘Emma’ van Van de Leest, ‘La Dame de Coeur’ van Duval en de ‘Regimentsdochter’ van Kessels gespeeld. Men maakte zich enige zorgen, omdat de instrumenten in februari moesten worden teruggegeven aan de Luchtvaart Afdeling.
Reeds na korte tijd werd door menige Soesterberger beweerd (vermoedelijk in hoofdzaak door ‘neutraal gezinden’ en protestanten) dat de mannen met de witte petten veel beter speelden dan hun concurrenten met de zwarte petten. Bijzonder is in ieder geval dat Poortinga als autodidact al na zeer korte tijd met zijn ensemble minstens even grote successen boekte als – zo niet groter dan – hun concurrent St. Joseph, dat werd geleid door de professionele J. Wakelkamp die ook een orkest in Amersfoort leidde.
Prinses Beatrix werd geboren op 31 januari. Dit feit werd ’s morgens vroeg in Soesterberg aangekondigd door de sirene van de brandweer. Overal werden vlaggen uitgestoken. De schoolkinderen kregen vrij en reeds in de loop van de ochtend marcheerde de Soesterbergsche Harmonie spelend door het dorp.
Voor het nijpende instrumentenprobleem was een oplossing gevonden, want op 1 aprilhield de Harmonie vanaf de Banningstraat een muzikale rondgang door het dorp om het feit te vieren dat eigen instrumenten waren verkregen. Daarna was er een bijeenkomst in ‘t Zwaantje, waarbij de nieuw aangekochte instrumenten aan het publiek werden getoond. Gérant Mennicken bedankte de firma Vereyt in Utrecht, omdat de instrumenten waren geleverd nog voordat het gehele verschuldigde bedrag bijeen was. De heer Van Luijn memoreerde dat de Harmonie 2,5 jaar geleden was opgericht met medewerking van de Luchtvaart Afdeling (L.V.A.).
Tijdens de viering van het zilveren jubileum van de L.V.A. in juni/juli 1938 waren er allerlei feestelijkheden in het dorp. Daarbij werd ook reclame gemaakt voor de nog jonge Soesterbergsche Harmonie.
Met de vrachtwagen van melkboer en kolenhandelaar Herman Vos werd in de zomer van 1938 reclame gemaakt voor de ’Harmonie’.
Op 1 juli traden de beide lokale korpsen aan op het vliegkamp. St. Joseph speelde bij hangar 22 en de Harmonie verspreidde vrolijke tonen vanuit de muziektent die sinds lange tijd stond bij de grote logiesgebouwen.
Vliegbasis Soesterberg muziektent
Onderdeel van de Oranjeviering eind augustus was een wedstrijd voor kinderen met versierde fietsen als speciale attractie. De keuring en de prijsuitreiking vonden plaats bij Egghermonde. Daarna volgde een optocht met de fleurige tweewielers door het dorp waarbij de Poortinga’s mannen pittige marsmuziek ten gehore brachten.
Op 6 september, bij de viering van het 40-jarig regeringsjubileum van koningin Wilhelmina, zorgde de Harmonie voor een reveille en later op de dag werd door de Harmonie deelgenomen aan een concours in de open lucht. Er moesten 10 muzieknummers worden uitgevoerd (locatie niet vermeld).
Ontheffing op de winkelsluitingswet werd door B&W verleend i.v.m. een bazaar die de Harmonie hield op 29 en 30 september en 1 oktober 1938 in Huis ten Halve. De Soester Courant van 18 december 1938 meldde dat de Soesterbergsche Harmonie had opgetreden op een feestavond in Huis ten Halve. Men kon over de opvoering tevreden zijn. Ook bij diverse andere gelegenheden deden deze muzikanten een gewaardeerde duit in het zakje.
Dirigent Poortinga leidt zijn korps op het voetbalveld aan de Kampweg.
Op zaterdag 7 oktober 1939 werd nogmaals een bazaar gehouden voor het instrumentenfonds, met daaraan verbonden een grote loterij. Er werden 20.000 loten verkocht. De hoofdprijs was een DKW-motorrijwiel.
Een van de bazaars ten behoeve van het instrumentenfonds in Huis ten Halve.
De Soesterbergse bevolking mocht niet lang van het optreden van de ’Harmonie’ genieten. Zodra de Duitsers in Nederland de baas waren, was het afgelopen met het optreden van onze korpsen. Na verloop van tijd moesten alle vormen van metaal worden ingeleverd. Uit voorzorg werd besloten om de instrumenten te laten ’onderduiken’. Na de bevrijding bleken ze onvindbaar te zijn. Omdat inmiddels ook dirigent Poortinga en andere vooraanstaande leden Soesterberg hadden verlaten, werd de Harmonie geen nieuw leven ingeblazen.
Het Fanfarekorps St. Joseph overleefde de oorlog wel. Dit leeft nog steeds voort in de Muziekvereniging Odeon, die zich al een tijd geleden van het predicaat R.K. heeft ontdaan.
Dirk Eeltje Poortinga
Deze Fries werd geboren in Engwierum (Oost-Dongeradeel) op 25 februari 1901 als enige zoon van Eeltje Poortinga en Minke Wouda.. Hij trouwde op 16 mei 1929 in Oost-Dongeradeel. Zijn vrouw Willemke Houkje Westra werd geboren op 29 oktober 1906 in Achtkarspelen als dochter van Minne Pieters Westra en Joukje Kuipers. Hun zoon Eeltje (Eelko) werd geboren op 29 april 1930 in Oost-Dongeradeel. Hij was hun enige kind.
In zijn geboorteplaats Engwierum had Poortinga eerst een ‘fouragehandel’. Dit was waarschijnlijk een gewone groentezaak. Op Banningstraat 52 in Soesterberg, waar eerder E. Blaauwendraad een melkzaak had gehad, vestigde Poortinga zich voorjaar 1933. Een advertentie in een krant van 18 maart 1933: <Groot- en kleinhandel in aardappelen, rapen enz. Speciaal Friesche producten. Friesche kleipoters.> Op 5 april adverteerde Poortinga met: <Prijzen beneden elke concurrentie.> Deze nieuwe middenstander in Soesterberg was al in december 1933 actief als dirigent van een Fries zangkoortje in Soest, dat meerdere keren optrad, zoals in februari en november 1934 en in februari 1935 in Hotel Eemland bij de jaarlijkse feestavonden van ‘Frysk Selskip Frejonskip en Ienfâld to Soest’.
In april 1934 verhuisde Poortinga van Banningstraat 52 naar Postweg 47.
Dirk Poortinga rechts met zijn vrouw en zoon voor hun nieuwe zaak op Postweg 47. Links mogelijk zijn schoonvader.
Aardappels waren kennelijk nog zijn specialiteit. In het adresboek van 1937 stond hij namelijk genoteerd als aardappelenkoopman. In november dat jaar verhuisde hij met vrouw en zoon van Postweg 47 naar Banningstraat 104.
Poortinga werd in Soest uitgeschreven op 27 oktober 1943 wegens verhuizing naar Breukelen Sint Pieters, Heerenweg 30. Hij begon samen met zijn vrouw een zeilschool in Breukelerveen. Nadat zij deze hadden afgewikkeld, lieten zij een bungalow bouwen in Twijzelerheide in Friesland. Hun enige zoon Eelco werd opgeleid als scheepswerktuigkundige.
Dirk vertelde in latere jaren kennelijk nooit over zijn muzikale verleden. Zijn schoondochter wist totaal niets over zijn rol als dirigent in Soesterberg, noch over zijn aanleg voor en interesse in muziek. Bescheidenheid of gefrustreerdheid over zijn al te vroeg afgebroken carrière als dirigent? Hij overleed op 24 augustus 1969 aan een hersentumor en werd begraven in Twijzelerheide.
Foto’s collectie Dik Top
Bronnen:
Historische kranten Genealogische gegevens Poortinga via Eddy Habben-Jansen
Dit verslag is geschreven door Stephan Godijn. Het gaat over de dramatische tijd die hijzelf, zijn moeder en zijn jongere zuster meemaakten, nadat zij in de loop van september 1944 wegens de voor hen uitzichtloze omstandigheden naar Duitsland waren gevlucht.
Zijn vader Co had zich door zijn collega-kelner Sprokkreeff in Café-Restaurant ’t Zwaantje omstreeks 1943 laten ompraten lid van de NSB te worden, omdat sommige ideeën ervan hem wel enigszins aanspraken, maar hij had nooit enige activiteit ten gunste van de politieke organisatie van Mussert ondernomen. Eenmaal genoteerd als lid vond hij het laf om zich uit deze beweging terug te trekken toen de Duitsers terrein begonnen te verliezen. Wel realiseerde hij zich op ‘Dolle Dinsdag’ dat zijn NSB-lidmaatschap nu gevaarlijke consequenties zou kunnen krijgen. Daarom raadde hij zijn vrouw aan om voor de veiligheid van haar en de kinderen zo spoedig mogelijk naar Duitsland te vertrekken. Zelf bleef hij ‘voorlopig’ in Soesterberg achter.
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
Dik Top
Auteur van o.a. de volgende boeken,
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
-SOESTERBERG ONS DORP
De 23-jarige Jacobus (Co) Godijn en Dorothea (Dora of Doortje) Heijman (geboren in Utrecht) trouwden in Utrecht in 1931. Hij was daar enige tijd uitbater van Café van Schaik op Stationsplein 2A. In oktober 1938 ging hij werken bij ’t Zwaantje in Soesterberg van drankhandelaar Hendrik Strietman te Zeist (1895-1957).
‘t Zwaantje kort voor de oorlog.
De gérant hiervan was sinds 1933 Edouard Pierre Mennicken (geboren in Roermond 1898).
De commandant van de Luchtbeschermings Dienst (L.B.D.) kort vóór en tijdens de oorlog van de afdeling Soesterberg was A. Fortuyn Harreman, toen een man van ongeveer 40 jaar. Hij was in mei 1934 van Rotterdam naar Bosstraat 27 in Soest verhuisd. Hij was iemand die veel aan de weg timmerde. Zo was hij ook de drijfveer van de sociëteit in ‘De Eendracht’ in Soest-Zuid die in oktober 1938 werd opgericht in Hotel De Boschvijver. Tevens was hij actief bij de Vereeniging Soest Vooruit.
In Soesterberg is sinds 2018 een woonwijk met de naam van deze pionier onder de Nederlandse vliegtuigbouwers, nu is het misschien goed om iets over zijn prestaties in de luchtvaart in herinnering te brengen. Want succesvol was hij. (noot 1)
Waarom voor de naam Noorduyn is gekozen is niet helemaal duidelijk daar hij nooit in Soesterberg gewoond of gewerkt heeft.
De wieg van ’s werelds grootste circus stond in Soesterberg
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
DIK TOP
Auteur van o.a. de volgende boeken,
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
-SOESTERBERG ONS DORP
Zijn achtergrond en jonge jaren
Toni Boltini werd op 22 februari 1920 geboren in Woensel, gemeente Eindhoven. Zijn echte naam was Wilhelmus Marinus Anthonius Akkerman. Zijn achternaam was de meisjesnaam van zijn grootmoeder van vaders zijde. Hij stamde uit een artiesten/variété-familie. Zijn overgrootvader, grootvader en vader waren in deze branche werkzaam.
Zijn voornaam werd ook vaak geschreven als Tony, Antoni en Anthony.
Toni’s overgrootvader Johan Bolten nam de artiestennaam Boltini aan en begon in 1850 in Belfeld in Limburg op te treden als artiest met een reizend gezelschap. Zijn zoon, Toni’s opa Johannes Andreas Wilhelmus Bolten werd geboren in 1862 in Duitsland net over de grens. (overleden 1920) Ook hij was werkzaam in de variété-wereld. Hij trouwde met de in 1866 geboren Gesina Akkerman. Hun zoon Johannes Hendricus Gerardus Bolten, die in Den Haag ter wereld kwam in 1892 ging eveneens in het vak. Hij begon in 1917 in Treebeek (bij Hoensbroek) zijn eigen ‘Paaschkermis’ te organiseren. Dat werd een blijvertje. Reeds in 1920 gaven allerlei kranten berichten over de bekende goochelaar Boltini.
Deze Johannes Bolten trouwde in 1918 met Johanna Borgert. Ze kregen een hele serie kinderen. De oudste was Willy (1919), Toni nummer twee (1920) en Johnny nummer 3 (1921). Daarna kwamen er ook dochters.
In de jaren ’30 trad het variété theater/alias circus van Joh. Boltini overal in het land op. Zo schreef de Nieuwe Tilburgsche Courant op 28 augustus 1930: <Boltini is bij het publiek gewild, want steeds wordt zijn program gevuld met eerste klas artiesten. De acrobatiek verdient dan ook vermeld, doch eveneens de nummers met gedresseerde duiven, honden, paarden enz.>
Dit weggetje, niet meer dan ongeveer tweehonderd meter van Café Restaurant ’t Zwaantje – nu The Oriental Swan – dus bijna in het centrum van Soesterberg, bestond nog geen dertig jaar en er stonden slechts zeven woningen, de nummers 1 tot en met 13. Waarom dan aandacht voor dit onbeduidende weggetje dat zo snel van de kaart verdween? Dit zal bij het lezen duidelijk worden.
Kermis op het vroegere voetbalveld – mogelijk was dit de ‘Kermesse d’été’ die hier werd gehouden van 20 tot en met 25 juni 1927. Of anders het Lunapark van 25 juli tot en met 1 augustus 1928. De Sportweg loopt dwars over deze foto, net onder de hoge ‘heg’ waardoor de weg zelf bijna niet te zien is. Verder naar rechts stonden vermoedelijk al een paar woningen. Links de woning van Wouter Wijnen op de hoek van de Amersfoortschestraat. Boven tussen de bomen villa ‘Heidewijck’. De Sportdwarsweg werd later aangelegd en zou op deze foto ongeveer in het midden schuin naar beneden hebben gelopen. (foto L.V.A.) 1B De aankondiging in de krant is waarschijnlijk van het lunapark in 1928.
De Sportweg was aanvankelijk een landweggetje met een lengte van rond de 150 meter, tegenover villa Egghermonde aan de Amersfoortschestraat (nu Banningstraat), met aan de linker kant een tamelijk brede ‘wal’ van hoge struiken, meest eiken. Daarom stond er aan deze kant geen enkel huis en hadden de woningen aan de andere kant allemaal een oneven nummer.
De naam Sportweg moet zijn gegeven wegens het veldje tussen dit van oorsprong karrenpad en de villa Heidewijck van de rijke Amsterdamse familie Pichot (vanaf kort na de oorlog de woning van huisdokter Splinter). Op dit terrein werd mogelijk al in 1916 gevoetbald door ‘aviateurs’ van de Luchtvaart Afdeling. (noot)
Op het vroegere voetbalveld aan de Sportweg werd van 12 tot 19 augustus 1933 de HINTOS gehouden: Handel-, Industrie- en Nijverheids Tentoonstelling op Soesterberg, met een enorm aantal attracties. Aan het lunapark werd deelgenomen door JANVIER Cocktailpalace. (foto Utrecht in Woord en Beeld)
Dit stukje heide diende in de jaren voor de oorlog als evenemententerrein. Er was meerdere keren een lunapark ofwel kermis die een aantal dagen bleef staan, zowel in 1927 als in 1928. Het hoogtepunt hiervan was wel de HINTOS in augustus 1933
Hoe maakte men consumptie-ijs zonder elektrische koelkast?
Wie vraagt zich af hoe die lekkere ijsjes konden worden gemaakt middenin de warme zomers? Het grappige is dat sommige mensen een koelkast nu nog ‘ijskast’ noemen. Dit woord wordt nog gebruikt voor iets dat al lang niet meer bestaat. Een ijskast was een geïsoleerde kast of kist waarin brokken natuurijs werden gelegd die de temperatuur laag hielden. Met behulp van natuurijs werd ook ijs om te consumeren gemaakt. Waar kwam dit bevroren water in de zomer vandaan?
In eerste instantie, reeds in de negentiende eeuw uit Scandinavië, met name uit Noorwegen. In de fjorden in het zuiden met brak water werden vanaf februari grote stukken van 2x2x2 voet met de hand uitgezaagd. Deze werden vervoerd naar enorm grote loodsen met ongeveer een meter dikke wanden die waren opgevuld met stro. Hier bleven ze ‘goed’ tot diep in de zomer. Noorwegen was de grootste leverancier met 500.000 ton in het topjaar 1898. Met schepen werden deze blokken vervoerd naar landen in West-Europa. Daar werden ze gezaagd tot staven ven ongeveer 20×20 cm en vervolgens getransporteerd naar hotels, consumptie-ijsfabrikanten en iedereen die een ijskast had.
Noorwegen 1910 IJsblokken
Reeds in de jaren ’30 kwamen er fabrieken die ijsstaven van ongeveer een meter lang maakten. Deze werden nog geleverd tot begin jaren ’50. In Soesterberg was het melk- en brandstoffenhandelaar Herman Vos die ze met zijn kolenauto afleverde bij onder meer ’t Zwaantje en ijsproducent Has Wijman.
DE IJSVOGEL
Evert Wijman (1856-1938) was getrouwd met J. Knoops. Zij hadden al in 1910 toen Verwey & Lugard op de hei achter hun woning begonnen met vliegdemonstraties, een café bij de bocht in de straat naar Soest. Daar was een van de ingangen naar het vliegterrein.
cafe Evert Wijman
Hun adres was omstreeks 1915 Soesterstraatweg Z.Z. 14. Wanneer Wijman zijn horecabedrijfje de naam Café Sport gaf is niet duidelijk. De naam was in ieder geval in gebruik in 1922. Het echtpaar had twee zoons, Pieter (Piet), geboren op 6 september 1905, en de jongere Johannes (Has).
In de loop van de bezettingsjaren 1940 tot aan 1944 werden in Soesterberg diverse woningen of delen ervan op bevel van de Duitsers afgebroken. De beslissingen hiertoe werden waarschijnlijk allemaal genomen op de Bauleitung. Op dit technische kantoor waren behalve Baurat Eymael en zijn assistent Tewes enige architecten werkzaam die alle plannen uitbroedden voor de Fliegerhost en de omgeving, zoals de plaatsing van geschuttorens van de Flak, de bouw van bunkers en het aanleggen van startbanen. Architect Hanns Schiffers uit Berlijn werd belast met het ontwerpen van het Wehrmachtsheim. De Bauleitung was aanvankelijk gevestigd op Hertenlaan 3 en Potterlaan 3. Wegens plaatsgebrek werden de kantoren hiervan voorjaar 1941 verhuisd naar de villa Huize Terwege op Amersfoortscheweg 17 in Bosch en Duin.
1 december 1889 Rhenen – 29 maart 1972 Soesterberg
belastingcommies vanaf 1914
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
DIK TOP
Auteur van o.a. de volgendeboeken,
-SOESTERBERG ONS DORP
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
mocht u aanvullingen of verbeteringen hebben voor dit artikel dan kunt u dat mailen naar info@oudsoesterberg.nl
Jelis Baars was een man die evenals slager Jaap Nooder in Soesterberg voortdurend in het openbaar actief was. Anders dan Nooder niet in de politiek, maar meer op het humanitaire vlak, zoals bij verenigingen en openbare instellingen, en waarschijnlijk in al deze posities onbezoldigd. Een man die door iedereen zeer werd gerespecteerd en tot in zijn laatste jaren in hoog aanzien stond. Niet zo vreemd dat hij, gezien zijn beroep, in allerlei besturen, commissies en comités meestal fungeerde als penningmeester.
* * * * *
Bericht in De Soester van 3 juni 1922: «De heer Griffioen, commies 2de kl. bij ‘s Rijks Belastingen te Soesterberg is als zodanig overgeplaatst naar de gemeente Wernhout [N.B.]. In zijn plaats is de heer J. Baars, commies 1ste kl. bij ‘s Rijks Belastingen van Wernhout overgeplaatst naar Soesterberg.»
Baars was 32 jaar oud toen hij zich in Soesterberg vestigde. Hij en zijn vrouw C. Aartsen hadden al zoon Hendrik Jan die op 17 januari 1920 in Rijsbergen (onder Breda) was geboren. In Soesterberg kregen ze op 28 april 1923 zoon Adrianus (Arie) Marinus Johannes (noot 1).
In 1924 woonde het gezin op Kampstraat 16. Juist in deze tijd werd de naam gewijzigd in Kampweg, maar straat bleef nog lang naast weg in gebruik.
Heeft u ook mooie foto’s liggen van oud Soesterberg? Mail deze naar ons en wij zullen deze op onze website plaatsen. Ons e-mail adres is info@oudsoesterberg.nl
LIKE ONS OP FACEBOOK!
SPONSORS
Vind u deze website over oud Soesterberg ook zo leuk, geniet u van de oude afbeeldingen van Soesterberg of heeft u via onze site ook oude kennissen of vrienden terug gevonden?
Doe een donatie van € 5,00 en zorg dat deze website nog lang online zal blijven.
