een honneur aan Reinier van den Berg, Jacques van den Berg, Jos Sukking
Alleen voor katholieke muzikanten
DIK TOP
Geboren 21 januari 1940
Soesterberg
Auteur van o.a. de volgende boeken,
-SOESTERBERG VAN TOEN TOT NU
-EEN EEUW VLIEGKAMP EN DORP SOESTERBERG
-SOESTERBERG ONS DORP
Deze muziekvereniging werd opgericht op 27 maart 1927. Deze datum stond op het fraaie vaandel, met de naamsvermelding FANFARE CORPS ST JOZEPH. Hoewel het ensemble alleen toegankelijk was voor Rooms Katholieken, werd R.K. niet op het vaandel vermeld. In de beginjaren werden meerdere keren prachtige staatsiefoto’s gemaakt. Uniformen hadden ze nog niet, maar bij hun uitrusting hoorden wel nette kostuums en zwarte petten (foto 1 en foto 2)
Martinus Scheffer die o.m. lid van de gemeenteraad was, werd voorzitter. Als dirigent fungeerde J.J. Wakelkamp uit Amersfoort. Sinds 1921 leidde hij in Amersfoort reeds de R.K. Muziekvereeniging ‘Wilskracht’. Voor het nieuwe gezelschap in Soesterberg dat bestond uit ca. 25 leden was geld hard nodig, want er waren nog geen muziekinstrumenten. De bazaar van zaterdag en zondag 26 en 27 februari had een batig saldo opgeleverd van 500 gulden. Na een tweede bazaar was er genoeg geld in de spaarpot om eigen instrumenten aan te schaffen.
Optredens
Het eerste optreden in het openbaar vond plaats op koninginnedag 31 augustus 1927, spoedig gevolgd door een uitvoering bij de huldiging van luit. Koppen na zijn retourvlucht naar Indië in oktober dat jaar. Het enige nummer dat ze toen konden spelen was de Doramars. Sindsdien trad het fanfarekorps ieder jaar meerdere keren op en vooral bij ‘Katholieke’ gebeurtenissen. Bijna een jaar oud concerteerde het gezelschap in de kegelzaal (ook wel concertzaal genoemd) van ’t Zwaantje op 26 januari 1928.Het korps speelde tijdens de traditionele processie bij de R.K. kerk, op 10 juni. Dit werd een jaarlijks terugkerende gebeurtenis. De volgende maand luisterden ze een tuinconcert op bij Huis ten Halve. Dit werd gevolgd door een tweede optreden in de zaal van ’t Zwaantje op 20 november dat jaar. In juli 1929 behaalden de Soesterbergers de 3de prijs voor hun prestatie tijdens een concours in Huis ter Heide. Dit was voor hen waarschijnlijk de eerste officiële erkenning. Op het landgoed Oude Tempel van Jhr. van Holthe tot Echten werd in juli 1930 door het Soesterbergsch Gemengd Koor onder leiding van directeur Theo de Vries uit Bilthoven een groot nationaal zangconcours georganiseerd. Hieraan namen meer dan veertig koren met gezamenlijk ruim tweeduizend leden deel. Dit grootse evenement werd afgesloten met een concert door St. Jozeph. Dit jaar werd een foto van de mannen gemaakt bij de R.K. school (noot 1)
Toen het eerste lustrum op maandag 25 januari 1932 werd gevierd in samenwerking met de R.K. Werkliedenvereeniging, werd dirigent Wakelkamp gehuldigd. Dit feest begon met een rondrit door het dorp die aanving op de Oude Tempellaan. Daarna ging het evenement door met een concert in de volle zaal van Huis ten Halve. Voorzitter J. Lensink hield een toespraak. Zijn voorganger Scheffer werd benoemd tot erelid. Mevr. Steenberghe-Engeringh kreeg de voorname titel beschermvrouwe. Zij woonde de laatste jaren voor de oorlog in de villa Klein Sterrenberg en was zowel nationaal als buiten Nederland bekend onder meer door haar sterke engagement bij de R.K. Vrouwenbond.Toen het Soester Natuurbad op 17 juni 1933 feestelijk werd geopend, traden hier drie muziekkorpsen aan: het Soester Harmoniecorps PVO, St. Jozeph en Wilskracht uit Amersfoort. De grote tentoonstelling HINTOS werd op 22 augustus geopend om 20 uur met een optreden van St. Jozeph, samen met de Chr. Gemengde Zangvereeniging Soli Deo Gloria.
Wisselende concurrentie De eerste jaren had de fanfare een beetje concurrentie van het militaire korps Avia van het vliegkamp. Dit ensemble werd in 1933 opgeheven. Reeds het volgende jaar ontstonden de plannen tot de oprichting van een muziekkorps op neutrale grondslag. Dit resulteerde in de Soesterbergsche Harmonie, welke onder leiding van groenteboer Dirk Poortinga weldra een geduchte concurrent werd. (zie artikel onder deze naam) In augustus 1934 behaalde St. Jozeph twee eerste prijzen op een concours in Maartensdijk. De eerste in de marswedstrijd met 51 punten, de andere in de concertwedstrijd met 309 punten. Voor deze prestatie werd directeur/dirigent Wakelkamp een paar dagen later opnieuw gehuldigd met een rondrit door het dorp. Pastoor Mocking was adviseur van het korps.
De voormalige kantonrechter mr. W. van Son en zijn vrouw die in de villa Scherpenhof op Amersfoortschestraat 15 woonden en hun gouden bruiloft vierden, werden dit jaar verrast door een optreden van de muzikanten voor hun woonhuis. (foto 3) Erevoorzitter Scheffer en zijn vrouw werden op 29 november geëerd met een serenade wegens hun 40-jarig huwelijk.
Voor Franse vluchtelingen die tijdens WO I naar Nederland waren gevlucht, en van wie een aantal in ons land was omgekomen en in Soesterberg begraven, werd in november 1935 op het R.K. kerkhof een monument onthuld. St. Jozeph en het zangkoor St. Cecilia voerden hierbij onder meer een treurmars op. In ’t Zwaantje werd op 17 april 1937 het tienjarig bestaan van St. Jozeph gevierd met een receptie. Het aantal felicitaties dat was binnengekomen van personen, van andere muziekkorpsen, zangverenigingen enz. was overweldigend. Deze tweede lustrumviering werd afgesloten met een optreden van het korps in Huis ten Halve op maandag 19 april. Dit jaar werd het fanfarekorps omgezet in een harmonie. De geboorte van de prinsessen Beatrix op 31 januari 1938 en van Irene op 5 augustus 1939 werden in heel Nederland groots gevierd. Ook bij zulke gelegenheden traden de mannen van St. Jozeph aan om met hun muziek de sfeer te verhogen. Wegens de geboorte van Irene werd ’s avonds in de muziektent aan de Kampweg een concert gegeven door het Soesterberg’s Mannenkoor en St. Jozeph. Voor het massaal aangetreden publiek volgde een optocht naar de Batenburgweg waar een vreugdevuur werd ontstoken, dat ondanks de ingevallen regen goed brandde.
Na de oorlog
Door de uitgebroken oorlog en de Duitse bezetting kwam aan alle activiteiten een einde. In tegenstelling tot de jongere Soesterbergsche Harmonie overleefde St. Jozeph de oorlogsjaren. Toen op 15 september het KLM-internaat in het voormalige Duitse Wehrmachtsheim aan de Kampweg werd geopend, trad St. Jozeph daarbij op. Dit was mogelijk de eerste keer na de oorlog dat het korps zich buitenshuis liet horen.Op 9 november 1945 werd generaal H. Winkelman, die al sinds 1934 op Amersfoortschestraat 71B woonde en een aantal jaren in Duitse krijgsgevangenschap had doorgebracht, hulde gebracht. De Verlengde Postweg werd die dag omgedoopt in Generaal Winkelmanstraat. St. Joseph trad hierbij aan. Na een jaar vrijheid werd op 5 mei 1946 feest gevierd met onder meer een muzikale rondgang door het dorp en een concert in Huis ten Halve – alles opgeluisterd door St. Jozeph. Dit werd een jaarlijks terugkerende traditie, evenals de zomerconcerten in de muziektent aan de Kampweg.
Dirigent Wakelkamp was onvermoeibaar Het twintigjarig bestaan werd in april 1947 gevierd met een jubileumconcert in Huis ten Halve. Voorzitter C. Merts dankte dirigent Wakelkamp die sinds de oprichting nog altijd de muzikale leider van het korps was. Toen veel militairen naar Nederlands-Indië werden gezonden om deel te nemen aan de ‘politionele acties’, werd het traditie om jongens die na hun diensttijd aldaar in Soesterberg terugkeerden, ‘s avonds eer te bewijzen met een serenade voor hun ouderlijk huis. Deze korte buitenlucht concerten werden onder grote belangstelling gegeven door St. Jozeph. Een van de eersten die deze eer ten deel viel was Piet Lub op maandag 7 juli 1948. Hij was de zoon van het gepensioneerde hoofd van de Openbare school Dirk Lub en was als vrijwilliger naar het oosten gegaan. Op 28 februari 1950 was het A. Oudenes, teruggekeerd aan boord van het schip Pasteur, die werd gehuldigd op het adres van zijn ouders op Andriessestraat 13. In het met veel vlaggen getooide Ons Belang blies St. Jozeph hem een serenade toe. Ook Arie J. Goor die in november 1950 uit Indonesië terugkeerde werd met een muzieknummer van St. Jozeph ontvangen. Op een onbekende locatie valt op dat er toen drie mannen waren met een kleine trommel. (foto 4), zo ook op een foto met Rijk van Eijden. (foto 5) Dirk Pilkes was in deze periode de vaste bediener van de grote trommel. Reinier van den Berg was lange tijd helaas de enige met een kleine trommel. (foto 6)
Dat St. Jozeph niet geheel op eigen benen kon staan, blijkt uit berichten over verhoging van de subsidie in deze periode. Als voorproefje voor het 25-jarig bestaan in 1952 werd op het terrein van Missiehuis St Jan op 25 en 26 augustus 1951 een groot nationaal muziekconcours georganiseerd door de Aartsdiocesane Bond van harmonie- en fanfaregezelschappen.
Boerenkapel
In 1952 werd de Boerenkapel Heikneuters gevormd uit leden van St. Jozeph. Met ongeveer tien man traden ze op in lichtblauwe kielen, zwarte petten en broeken, witte klompen en een rode zakdoek om hun nek. Ze speelden hun vrolijke deunen in het begin in het dorp met de bedoeling geld in te zamelen voor nieuwe uniformen. Later ook op diverse plekken in Nederland en zelfs een keer in Hiltrup in Duitsland.
Eigen oefenlokaal
Dirigent Wakelkamp gaf in augustus 1955 het dirigeerstokje over aan zijn zoon. Tot eind jaren ’50 oefende het korps altijd ’s avonds in een lokaal van de R.K. School. Toen de achthoekige muziektent, die een aantal jaren bij Huis ten Halve had gestaan werd afgebroken, werd deze rond 1958 verbouwd tot een gesloten oefenlokaal dat werd geplaatst aan de Kampweg net voorbij de constructiewerkplaats van Morriën, op het terrein van de Voetbalvereniging Soesterberg. (foto 7)
Dit was nauwelijks honderd meter vanaf de plek waar de tent van ongeveer 1937 tot 1947 had gestaan – aan de andere kant van de Kampweg. Het lokaal beschikte niet over water en een toilet en de elektra werd afgenomen van de voetbalclub.
Nieuwe uniformen en damesdrumband
Omdat het volgend jaar het korps 30 jaar zou bestaan en de uniformen hoognodig vervangen moesten worden, werd in mei 1956 een uniformfonds opgericht. Er moest 3500 gulden op tafel komen. Dit doel zou onder meer met het ophalen van oude kranten bereikt moeten worden. In het kader van het 30-jarig jubileum werd een damesdrumband gevormd, bestaande uit vier jonge dames, Riet Lensink, Truus Sukking, Greet Rietveld en de dochter van J.W. de Rijk. Hun instructeur was Bram Franken die ook optrad als tambourmaître. Zij lieten zich voor het eerst in het openbaar horen tijdens het 30-jarig jubileumfeest op 27 april 1957. Op koninginnedag, drie dagen later speelden ze samen met het korps bij de Johannes Stichting en in het dorp, met ondiepe trommels. (foto 8) In de nieuwe uniformen werd op de Van Angerenstraat opgetreden op 19 april 1958, met nieuwe ‘home-made’ diepe trommels. (foto 9) Op koninginnedag 1958 was St. Jozeph onderdeel van het defilé bij het paleis (foto 10)
In 1960 werd Cees Lensink voorzitter. Hij speelde al in 1937 in het korps. In de grote zaal van het Officierscasino trok het orkest veel hoorders. Jan Gijtenbeek, sinds 1927 lid van het orkest, trad nog altijd aan met zijn blaasinstrument. Zo ook Arie Burgerhout. (foto 11) In 1962 werd het korps weer omgezet in een fanfare. De Boerenkapel was nog altijd actief. (foto 12)
De damesdrumband van 1956 werd een aantal jaren later uitgebreid met jongere meisjes in vrolijke witte uniformen. Bij straatuitvoeringen traden ze gewoonlijk op samen met het muziekkorps, zoals op deze foto in de wijk Ons Belang. (foto 13) De drumband op weg naar het toekomstige Dorpsplein. (foto 14)
Niet meer R.K. In 1965 werd de aanhef R.K. geschrapt en werd het korps ook toegankelijk voor niet-katholieken. Dit was in feite al enige tijd het geval. De naam werd tijdelijk (dit ’tijdelijke’ zou 11 jaar duren) veranderd in Muziekvereniging Soesterberg. Een van de eerste kleurenfoto’s van het korps samen met de drumband werd gemaakt bij ’t Zwaantje. (foto 15)
Het 45-jarig bestaan in 1972 werd gemarkeerd op het voetbalveld aan de Kampweg, samen met de drumband. (foto 16 en foto 17)
Nieuwe naam ODEON Na een interne ideewedstrijd voor een nieuwe naam werd eindelijk in 1976 Muziekvereniging ODEON als naam ingevoerd. In mei 1977 trad het korps in het openbaar op in nieuwe uniformen. (foto 18) De belangstelling om lid te worden was de laatste jaren sterk afgenomen.
In nieuwe uniformen. Gefotografeerd op de Kamerlingh Onneslaan heeft het korps zojuist het Centrum voor Mens en Luchtvaart gepasseerd.
Het oefenlokaal aan de Kampweg werd op den duur ongeschikt qua voorzieningen, veiligheid en capaciteit voor het groeiende muziekensemble. Cees Lensink ijverde lange tijd voor een ruimere en modernere plek voor het oefenen. Tijdelijk moesten repetitieruimtes worden gehuurd. Gedurende lange tijd werd geld ingezameld. Na gesteggel met de Gemeente Soest over de locatie en de financiering die enige jaren aanhield, kon tegen het einde van 1977 met de bouw van een eigen lokaal worden begonnen.
Nieuw oefenlokaal voor Odeon Nadat op 1 april 1978 met een laatste foto bij het oude oefenlokaal afscheid van dit gebouwtje was genomen (foto 19) werd het nieuwe lokaal met plat dak dezelfde dag officieel geopend. (foto 20)
De kosten waren 85.000 gulden. Op 9 september werden de resten van het oude lokaal ter plekke aan vlammen opgeofferd. (foto 21) De nieuwe oefenruimte bood uitstekende mogelijkheden en resulteerde in een periode van grote bloei. (foto 22) Het onderhoud en met name het schilderwerk van dit gebouw werd jarenlang gedaan door Gies Sukking, de vader van Jos Sukking. Voor het vaandel uit 1927 werd door Jan Gijtenbeek een prachtige vitrinekast gemaakt die een centraal onderdeel uitmaakt van de inventaris van dit gebouw.
Ook meisjes In 1979 werd een majorettenpeloton opgericht. Na een aantal jaren werden deze jonge dames zo succesvol dat ze in 1996 doordrongen tot de eredivisie. Er kwamen ook jongere meisjes bij onder de naam Minorettes. De kleuren en modellen van de kleding van de jonge dames varieerde van tijd tot tijd. (foto 23 en foto 24)
Sinds 1984 werden door ODEON om de twee jaar concerten gegeven in samenwerking met de Musikverein Biebertal in Hofbieder. Odeon trad ook op in deze Duitse plaats.
Boerenkapel met andere namen en andere outfits De Boerenkapel uit de jaren ’50 trad in de loop der jaren op onder namen zoals Beierse Kapel, Dansorkest, Carnavalsorkest en Eglanderkapel. Ook luisterden ze jarenlang de aankomst van Sinterklaas in Amersfoort op als Zwarte Pietenorkest. In 1992 werd de naam Bloaskapel Je Weet Wel in gebruik genomen en kwamen ze ten tonele in een nieuwe outfit.
Hoe ging het verder?
In het kort:
De ambitieuze Gerrit de Weerd werd in 1993 de vaste dirigent. (noot 3) Door hem werd de fanfare voor de tweede keer omgezet in een orkest. Dit gebeurde in 1994. In juni 1996 werd er ook een jeugdorkest gevormd. De drumband hield in 1996 op te bestaan. Het concertorkest en het leerlingenorkest hadden in 1997 samen 56 leden. Beide werden geleid door Gerrit de Weerd. In 1997 was er een optreden in het Kamp van Zeist. De muzikanten werden gefotografeerd bij de Fokker F.27 die een onderdeel was van het Militaire Luchtvaart Museum aldaar. (foto 25)
Foto voor de Jubileumkrant in 1997 t.g.v. het 70-jarig bestaan van de vereniging bij het Nationaal Militair Museum op Kamp van Zeist.
Tot aan 1999 werden lopende straatoptredens gehouden. Dat jaar werd besloten dit niet meer te doen. De Soesterbergers werden twee keer Nederlands kampioen, waaronder op 19 januari 2001. Er waren uitwisselingen met Duitse verenigingen met bijbehorende muzikale feestweekenden. In de Hilversumse studio werd het concours waarbij Odeon Nederlands kampioen werd. Een groot deel van de opnames van Odeon werd later via de radio uitgezonden. De Majorettes en Minorettes kregen later een andere naam: Show- en Twirlteam. Op 28 september 2004 werden zij een zelfstandige vereniging onder deze naam. In het openluchttheater Cabrio in Soest werden door ODEON gedurende een aantal jaren Midzomernachtconcerten gegeven met een keur aan bijzondere artiesten, zoals op 26 juni 2008. (foto 26) Ook in de Vredekerk in Soesterberg was het orkest meerdere malen actief, o.m. op 16 april 2011 (foto 27) en tevens werden in het Officierscasino regelmatig concerten gehouden, soms met speciale gasten zoals Ernst Daniël Smit en The Dutch Swing College Band. Daarnaast ook regelmatig concerten in de open lucht, zoals op de Vliegbasis Soesterberg waar geconcerteerd werd bij de officiële sluitingsceremonie van het vliegveld. Op 11 augustus 2015 gaf Odeon een geslaagd concert in de Beurs van Berlage op het Damrak in Amsterdam. (foto 28)
Veteranen Tot besluit zoals boven vermeld een honneur aan drie mannen die deze muziekvereniging door vele jaren dienden: Reinier van den Berg die altijd de kleine trom bediende, zelfs toen hij dit lange tijd als enige moest doen. (foto 29)
Reinier van den Berg, geboren in 1927 en de man achter de kleine trom gedurende vele jaren
Jacques van den Berg (geboren 6 augustus 1947), die al meespeelt sinds 1 januari 1958 en Jos Sukking (geboren 21 augustus 1955) die al gedurende 60 jaar verschillende blaasinstrumenten in het korps bespeelt, waaronder de saxofoon. (foto 30)
12 april 2017. Links Jacques van den Berg en rechts Jos Sukking die als jongen van bijna 6 jaar de klarinet leerde bespelen door zijn oom Cor Sukking. In het midden Thomas, de zoon van Jos.
Noot 1. Op deze foto staan Antoon van den Berg (petroleumhandelaar), Henk Lensink (aannemer), Willem Gijtenbeek (smid), Jan van de Valk, Bert Gijtenbeek, Henk Lesink (metselaar), Henk Helsdingen (zoon van Kees), Jac. Helsdingen (zoon van Sjors), Jacobus Buijs (import), Jan Gijtenbeek (timmerman), Joop Smorenburg, Adriaan Dorrestein, Anton van Leen, Joop de Jager, Anton Gijtenbeek, Jan de Jager, Bart Broek, H. van de Valk, Gerard Helsdingen (zoon van Henk), Klaas de Wit (import), voorzitter Martinus Scheffer, dirigent Johannes Wakelkamp, Jan Lensink (metselaar) en E. Reinsma (melkventer). Zoals uit de achternamen blijkt waren er nogal wat broers en neven in dit gezelschap.
Noot 2. Reinier van den Berg bouwde al omstreeks 1949 een eigen televisieontvanger van onderdelen uit De Dump. Het hoofdbestanddeel was een kathodestraalbuis die op een klein rond groen ‘scherm’ een beeld gaf met een diameter van ca. 12 cm. Hiermee kon hij proefuitzendingen van Philips uit Eindhoven bekijken. Reinier is de zoon van George van Berg, fietsenmaker en radio/tv-handelaar. Jacques is de kleinzoon van slager J.J.D. van den Berg. Zij zijn misschien in de verte beiden familie van petroleumhandelaar Antoon van den Berg die eerder ook lid van het korps was.
Noot 3. De dirigenten door de jaren heen. Johannes J.Wakelkamp 1927-1955. Zijn zoon Wilhelmus A.J.C. Wakelkamp 1955-1970. Cees van Wiggen 1970-1972. Gerard Smit 1973-1987. Carlo de Wild 1987-1993. Gerrit de Weerd vanaf 1993 tot heden.
BRONNEN
Archief Gies Sukking
Jubileumuitgave Odeon 1997
Historische kranten
Aanvullingen van Jos Sukking en Jacques van den Berg
Foto’s van:
Reinier van den Berg 5, 6, 10, 12 en 29 Joop Piekema 30
Overige foto’s Gies Sukking en Jos Sukking